Ndërsa ministrat e Ballkanit Perëndimor dhe të Bashkimit Evropian u mblodhën në Londër për Takimin e Ministrave të Ekonomisë në kuadër të Procesit të Berlinit, Fondacioni Rom për Evropën bëri thirrje për politika ekonomike që përfshijnë plotësisht Romët në agjendën e zhvillimit të rajonit.
Për herë të parë, takimet ministrore të Ballkanit Perëndimor për çështjet e Romëve dhe për çështjet ekonomike janë lidhur zyrtarisht – një hap që presidenti i Fondacionit Rom për Evropën, Zeljko Jovanoviç, e përshkroi si “një mesazh të fortë politik për rëndësinë që kanë Romët në të ardhmen ekonomike të rajonit.”
Ai përshëndeti udhëheqjen e qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar në organizimin e këtij procesi të përbashkët, duke theksuar se kjo tregon një njohje të faktit se “përfshirja e Romëve nuk është vetëm një prioritet social, por një domosdoshmëri ekonomike.”
“Romët së shpejti do të përbëjnë një pjesë të madhe të fuqisë së re punëtore në disa vende të Ballkanit Perëndimor,” tha Jovanoviç. “Strategjitë e investimeve dhe të rritjes duhet të pasqyrojnë këtë realitet demografik. Në një kohë kur rajoni përballet me rënie të ndjeshme demografike, përjashtimi i Romëve nga tregu i punës nuk është vetëm i padrejtë – është ekonomikisht i pamatur. Kur punëtorët Rom trajnohen dhe punësohen, ekonomitë rriten më shpejt. Kur sipërmarrësit Romë lulëzojnë, ata krijojnë vende pune për të tjerët. Rritja që i lë Romët jashtë, nuk është rritje evropiane.”
Sipas raportit të Fondacionit Rom për Evropën, “Nxitja e rritjes në Ballkanin Perëndimor”, Romët pritet të përbëjnë nga 14% deri në 29% të hyrjeve të reja në tregun e punës në Serbi deri në vitin 2035, me trende të ngjashme demografike edhe në vende të tjera të rajonit. Përjashtimi i punëtorëve Romë i kushton ekonomive të rajonit qindra miliona euro në humbje produktiviteti dhe të ardhurash fiskale çdo vit, ndërsa programet e synuara të trajnimit mund të rikthejnë investimin e tyre brenda më pak se tre vitesh.
Megjithëse disa nisma premtuese janë ndërmarrë, Jovanoviç paralajmëroi se progresi është ende tepër i ngadaltë. “Shumë zyrtarë dhe diplomatë e kuptojnë mesazhin tonë: investimi në arsim, punësim dhe aftësi për Romët nuk është vetëm detyrim moral – është çështje mbijetese ekonomike. Por ministritë e çështjeve të Romëve nuk mund ta arrijnë këtë vetëm. Siç theksoi me të drejtë Ministri rumun i Punës, Florin Manole, në Takimin Ministror të javës së kaluar në Tiranë, i gjithë qeverisja duhet të mobilizohet për të arritur përparim.”
Ai iu referua gjithashtu mesazhit të Presidenteve të Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, gjatë Forumit të Investimeve BE–Ballkani Perëndimor, ku ajo bëri thirrje për integrim më të thellë ekonomik, investime dhe mirëqenie të përbashkët midis BE-së dhe rajonit. Jovanoviç theksoi se kjo vizion “do të ketë sukses vetëm nëse çdo pjesë e fuqisë punëtore dhe e bazës së talenteve mund të kontribuojë” dhe se “përfshirja e Romëve duhet të trajtohet si një përbërës thelbësor i konkurrueshmërisë, jo si mendim i dytë.”
Sekretari britanik i Shtetit për Biznes dhe Tregti, Peter Kyle, deklaroi:
“Mbretëria e Bashkuar është krenare që pret këtë vit Takimin e Ministrave të Ekonomisë në kuadër të Procesit të Berlinit, duke bashkuar partnerë nga i gjithë Ballkani Perëndimor dhe Bashkimi Evropian për të forcuar lidhjet ekonomike rajonale. Nëpërmjet Strategjive tona të Tregtisë dhe Industrisë, jemi të përkushtuar të nxisim rritjen, investimet dhe mirëqenien afatgjatë – jo vetëm në vend, por edhe me partnerët tanë ndërkombëtarë.”
Raporti i Fondacionit Rom për Evropën “Nxitja e rritjes në Ballkanin Perëndimor” ofron prova të qarta se investimet gjithëpërfshirëse në tregun e punës mund të përshpejtojnë konkurrueshmërinë, qëndrueshmërinë fiskale dhe stabilitetin afatgjatë të rajonit.
“Mbete të shihet,” përfundoi Jovanoviç, “nëse do të ketë vullnet politik për të përmbushur urgjencën dhe domosdoshmërinë e investimit në talentin Rom. Rajoni nuk mund të përballojë të lërë pas fuqinë e tij më të re punëtore.”
