Qendra Evropiane për të Drejtat e Romëve (ERRC) publikoi sot një raport që detajon gjendjen e sistemit të kujdesit shtetëror të Ukrainës për fëmijët romë. Ai zbulon fatin e fëmijëve brenda vendit, të atyre që kanë ikur në vendet fqinje dhe gjasat ekstreme që fëmijët romë që më parë ishin nën kujdesin shtetëror të jenë në mesin e mijërave të rrëmbyer me forcë nga forcat ruse. Raporti bazohet në hulumtimin e kryer nga ERRC, i cili përfshin një seri intervistash me familje rome, aktivistë të shoqërisë civile dhe përfaqësues të shërbimeve për fëmijë, si dhe zyrtarë të rangut të lartë.
“Fati i fëmijëve romë në institucionet e kujdesit shtetëror të Ukrainës nuk është vlerësuar kurrë në mënyrë sistematike”, tha autorja e raportit, Anastasiia Zhuravel. “Kjo është pjesërisht për shkak të një ndalimi për mbledhjen e të dhënave etnike – një analizë e tillë pothuajse në mënyrë të pashmangshme do të zbulonte anticiganizmin sistematik. Ky raport është një përpjekje për të hedhur dritë mbi atë që ka ndodhur me fëmijët romë që përfundojnë në institucionet shtetërore. Çfarë e provokoi mbipërfaqësimin e paprecedentë të fëmijëve romë në disa shkolla me konvikt anembanë Ukrainës? Si ndikuan pandemia COVID-19 dhe lufta në shkallë të gjerë në jetën e fëmijëve romë nën kujdesin shtetëror? Ne jemi përpjekur t’u përgjigjemi këtyre pyetjeve themelore dhe të adresojmë joefektivitetin e sistemit të vjetëruar të kujdesit shtetëror në Ukrainë, që nuk i sjell dobi askujt, e lëre më interesat më të mira të fëmijëve.”
Raporti i ri tregon se si menjëherë pas pushtimit rus në shkurt 2022, autoritetet ukrainase filluan një sistem kaotik të evakuimit të fëmijëve në kujdesin shtetëror, ku fëmijët dërgoheshin jashtë Ukraina me pak procedura ose mënyra për të gjurmuar se ku do të banonin fëmijët përfundimisht. Shumica dërrmuese e fëmijëve thjesht u kthyen në familjet e tyre (me pak në mënyrën e vlerësimit të rrezikut). Në disa raste, ekspertët e intervistuar nga ERRC përshkruan një ngurrim ose paaftësi për të evakuuar institucionet shtetërore afër ose përtej vijës së frontit. Hulumtimi tregon se si kujdesi i institucionalizuar i fëmijëve, tashmë i dëmshëm për mirëqenien e fëmijëve gjatë kohës së paqes, është bërë krejtësisht i rrezikshëm gjatë një kohe lufte.
Përveç përshkrimit të situatës që nga shpërthimi i luftës në shkallë të gjerë, hulumtimi mbulon periudhën menjëherë para luftës kur Ukraina ishte në procesin e deinstitucionalizimit të sistemit të saj të kujdesit shtetëror. Raporti konstaton se përparimi në deinstitucionalizimin kishte ngecur tashmë në vitin para luftës. Mbipërfaqësimi i fëmijëve romë në institucionet shtetërore të kujdesit vazhdoi në shumë rajone ose shkolla individuale kufitare. Ekspertët që u intervistuan vlerësuan se në disa institucione 80% dhe 100% e fëmijëve ishin me origjinë rome. Hulumtimi zbulon se sistemi i kujdesit në Ukrainë ka qenë joefikas dhe i kushtueshëm, ku shumica e fondeve janë shpenzuar për pagat e punonjësve në vend që të plotësojnë nevojat e fëmijëve. Hulumtimi detajon gjithashtu dështimet e shërbimeve sociale ndaj familjeve rome gjatë pandemisë Covid-19.
Ekspertët i kërkojnë qeverisë të mbledhë të dhëna të ndara etnikisht për të zhvilluar politika efektive përfshirjeje për pakicën kombëtare rome. Sfidat që lidhen me luftën mbeten veçanërisht të mprehta dhe shteti duhet t’i trajtojë ato pa vonesa të panevojshme, duke përfshirë dhënien e ndihmës humanitare, pajisjen e institucioneve të kujdesit shtetëror me strehimore për bomba dhe garantimin e sigurisë dhe mirëqenies së fëmijëve romë që mund të ndahen nga prindërit e tyre. dhe vendosen në kujdesin institucional shtetëror.
Raporti Në kohë lufte: Fëmijët romë në kujdesin shtetëror në Ukrainë mund të shkarkohet këtu .
Publikuar nga Errc.com, përkthyer dhe përshtatur nga www.cra.al