Zemërimi vazhdon të rritet pas vrasjes së Ramajana Asan. Pas letrës dhe ankesës së ERRC-së të paraqitur në Organin e Barazisë kundër Ministrisë së Brendshme, një mesazh i përbashkët u dërgua nga Rrjeti për Mbështetjen e Grave Rome Ramajana autoriteteve të Maqedonisë së Veriut më 6 maj, duke dënuar dështimet e policisë për të vepruar ndaj raportimeve të shumta të viktimës për dhunë në familje si një tjetër rast të neglizhencës sistemike.
Ramajana Asan, një grua rome 36-vjeçare nga Shuto Orizari, u vra nga partneri i saj para vajzës së saj pesëvjeçare në shtëpinë e saj më 3 maj 2025. Nënshkruesit – mbi 60 gra rome dhe 24 organizata nga vende të ndryshme të Evropës – deklaruan se rasti ishte emblematik i dështimeve më të gjera strukturore në parandalimin e dhunës me bazë gjinore: “Gratë rome janë ndër më të prekurat nga dhuna dhe më pak të mbrojturat. Vetëm në vitin 2024, 142 raste të dhunës në familje kundër grave rome u regjistruan në Maqedoninë e Veriut.” Pavarësisht raportimeve të shumta për dhunë në familje të bëra nga Ramajana – përfshirë në prani të babait të saj dhe dëshmitarëve të tjerë – autoritetet nuk arritën të paraqisnin një padi zyrtare penale ose të zbatonin masa mbrojtëse. Zyrtarët e policisë dyshohet se i hodhën poshtë ankesat e saj, duke e siguruar atë se ajo do të “pajtohej” me abuzuesin e saj, në vend që të kryenin vlerësime të rrezikut ose të ndërmerrnin veprime ligjore. Pavarësisht protokolleve standarde të policisë që kërkojnë që oficerët të vlerësojnë nivelet e rrezikut, të mbledhin prova të tilla si lëndime të dukshme dhe të bëjnë arrestime kur ka arsye të besueshme për të besuar se është kryer një vepër penale familjare.
“Duket se këto procedura nuk u respektuan siç duhet në rastin e Ramajanës”, sipas rrjetit të grave rome, i cili e përshkroi reagimin e policisë si një devijim të rëndësishëm nga praktika e vendosur për rastet e dhunës në familje, të cilat “përfshijnë trajtimin e të gjitha raportimeve me seriozitet, kryerjen e intervistave private në mjedise të përshtatshme, dokumentimin e provave dhe ndërmarrjen e veprimeve të menjëhershme kur rreziku është i pranishëm.”
Nënshkruesit e letrës (drejtuar ministrave të punëve të brendshme, politikës sociale, demografisë dhe rinisë; Prokurorit Publik; Avokatit të Popullit; dhe Presidentit të Komisionit për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi) e përshkruan modelin e mosveprimit si një dështim të Shtetit për të përmbushur detyrimet e tij sipas ligjit për dhunën në familje, si dhe Konventës së Stambollit: “Mungesa e një përgjigjeje institucionale të shpejtë, të plotë dhe të përqendruar te viktima – duke përfshirë policinë, shërbimet sociale dhe gjyqësorin – sinjalizon neglizhencë sistemike që duhet të adresohet me urgjencë.”
Letra citon studime dhe të dhëna që zbulojnë shkallën e dhunës në familje në Maqedoninë e Veriut dhe që tregojnë se në shumicën e rasteve të femicidit, viktimat kishin raportuar më parë incidente dhune tek autoritetet pa marrë mbrojtje të mjaftueshme. Qendra për Mbështetjen e Grave Viktima të Dhunës me Bazë Gjinore dhe Dhunës në Familje ISI ARKA, e vendosur në Shuto Orizari, ka dokumentuar raste të shumta që tregojnë se gratë rome hasin pengesa të konsiderueshme kur raportojnë dhunën në familje, të përkeqësuara nga format e shumta të diskriminimit. Gratë nga ky komunitet shprehin vazhdimisht ndjenja braktisjeje nga subjektet institucionale, duke përmendur përgjigje të ngadalta dhe joadekuate ndaj ankesave të tyre. Pasojat vdekjeprurëse të kësaj neglizhence sistemike u bënë shumë të dukshme në rastin e Ramajana Asan.
