Ditën e djeshme Komisioni Evropian publikoi raportin për vendet kandidate për në Bashkimin Evropian ku bën pjesë edhe Shqipëria.
Në këtë raport, Community Reporters Albania është fokusuar për gjetjet e BE-së për Romët dhe Egjiptianët në vendit tonë.
Raporti tregon se qasja në arsim qasja në arsim për komunitetin rom vazhdon të jetë problematike dhe segregimi në shkolla është ende një problem. Shkalla e përgjithshme e punësimit të romëve dhe egjiptianëve mbetet shumë e ulët. Qasja në shërbimet shëndetësore dhe dokumentet personale është përmirësuar për të dy komunitetet.
Shqipëria në kuadër të marrëveshjeve me BE dhe insititucioneve të tjera ndërkombëtare harton çdo katër vite “Plan Veprimi për Integrimit të Romëve dhe Egjiptianëve” dhe organizatat e shoqërisë civile reagojnë se plani nuk ka zbatim efektiv dhe kjo situatë është dëshmuar edhe nga raporti i BE-së.
Sipas raportit, ka pasur zbatim të dobët të planit kombëtar të veprimit për barazinë, përfshirjen dhe pjesëmarrjen e romëve dhe egjiptianëve në Shqipëri (2021-2025) dhe angazhimeve të Poznanit. Kapaciteti institucional i Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, e cila koordinon politikat në lidhje me romët, mbetet e dobët. Kërkohen përpjekje dhe burime shtesë për të përshpejtuar përfshirjen e romëve dhe egjiptianëve, për të trajtuar anti-ciganizmin, diskriminimin dhe ndarjen arsimore dhe fizike, për të promovuar pjesëmarrjen e romëve dhe për të reduktuar boshllëqet me pjesën tjetër të popullsisë.
Po ashtu raporti shton se Romët dhe egjiptianët vazhdojnë të përballen me sfida të lidhura me aftësitë për akses në tregun e punës. Përfshirja e romëve në administratën publike duhet të përmirësohet.
Gjuha e urrejtjes mbetet një shqetësim serioz.Në vitin 2023, KMD trajtoi gjashtë raste të gjuhës së urrejtjes, duke përfshirë në bazë të racës, gjinisë dhe orientimit seksual, duke konfirmuar gjuhën e urrejtjes në dy prej rasteve. Në vitin 2024, KMD trajtoi dy raste të reja, të cilat të dyja janë në shqyrtim. Nevojitet trajnim shtesë, ndërgjegjësim dhe ngritje kapacitetesh për krimin e urrejtjes mes profesionistëve të zbatimit të ligjit dhe drejtësisë. Mbledhja e të dhënave dhe statistikave për krimin e urrejtjes ende nuk është siguruar plotësisht. Gjithsej 11 raste të krimit të urrejtjes janë raportuar në polici në periudhën raportuese.
Raporti nënvizon ligjin për “Pakicat Kombëtare” që kuadri ligjor mbetet i dobët, legjislacioni i mbetur zbatues duhet të miratohet për çështjet thelbësore të vetëidentifikimit të lirë të pakicave kombëtare dhe përdorimit të gjuhëve të pakicave, në përputhje me standardet evropiane dhe duhet të jetë të hapura për konsultim të gjerë publik. Zbatimi i kuadrit ligjor në përgjithësi mbetet i dobët.
Komiteti Këshillimor i FCNM-së vuri në dukje se pakicat kombëtare kanë mundësi të kufizuara për pjesëmarrje politike, veçanërisht në nivel kombëtar, dhe rekomandoi rishikimin e procedurave për përzgjedhjen e anëtarëve të Komitetit për Pakicat Kombëtare.
Për pabarazitë shëndetësore, megjithëse plani kombëtar i veprimit 2021-2025 për Barazinë, Përfshirjen dhe Pjesëmarrjen e Romëve synon të rrisë aksesin e romëve në shërbime cilësore shëndetësore dhe parandaluese, mbeten dobësi në zbatimin e tij. Nuk ka pasur zhvillime të reja për aksesin në shëndet për gratë, duke përfshirë shëndetin seksual dhe riprodhues.
BE deklaron se situata e arsimit tek romët mbetet në ritme të ulta, sipas raportit pjesëmarrja e fëmijëve romë dhe egjiptianë u ul në arsimin parauniversitar (12508 në 2023-2024 kundrejt 13499 në 2022-2023) dhe mbeti e qëndrueshme në arsimin e hershëm të fëmijërisë (2147 në 2022-2023 kundrejt 2150 për 2022-2022) .
Sipas organizatave ndërkombëtare, në vitin 2023, fëmijët përbënin 66% të të gjitha viktimave potenciale dhe aktuale të trafikimit të qenieve njerëzore, 65% e të cilëve ishin vajza, kryesisht nga komunitetet rome dhe egjiptiane.
Për të aksesuar raportin e plotë klikoni këtu
