Komisioni Bullgar për Mbrojtjen nga Diskriminimi vendosi që komuna e Yambolit veproi në mënyrë diskriminuese ndaj qytetarëve romë gjatë emergjencës Covid-19. Masat e miratuara nga autoritetet bullgare që synojnë lagjet rome provokuan protesta të brendshme dhe kritika ndërkombëtare në vitin 2020. Qasja e tepërt e sigurisë dhe specifike etnike ishte më e ashpër në Yambol, ku lagjja rome e “Raina Knyaginya ” u karantinua plotësisht dhe u bllokua për 14 ditë . Më 13 maj, një helikopter spërkati rreth 3,000 litra detergjent për të ‘dezinfektuar’ lagjen.
Masat drakoniane u vendosën për herë të parë ndaj “Raina Knyaginya ” nga Inspektorati Shëndetësor Rajonal më 4 maj 2020, duke kufizuar lëvizjen dhe duke urdhëruar vendosjen e postblloqeve policore në të gjitha pikat hyrëse dhe dalëse. Tre urdhra të mëpasshëm zgjeruan zonën nën izolim dhe i detyruan qytetarët të deklarojnë me shkrim arsyet e largimit nga shtëpitë e tyre. Banorëve u ndalohej të lëviznin lirisht për të shkuar në punë, për të blerë ushqime, ilaçe ose për të pasur kujdes mjekësor. Lëvizja lejohej vetëm për arsye shëndetësore të vërtetuara dhe kërkohej dëshmi dokumentare.
Më 11 maj 2020, kryebashkiaku i qytetit Valentin Revanski njoftoi në bTV , se lagjja rome “Raina Knyaginya ” do të dezinfektohej nga ajri. Administrata rajonale e Yambol pretendoi se nga nëntë raste të reja të Covid-19 në 24 orët e mëparshme, tre ishin në lagjen Raina Knyaginya . Administrata njoftoi se spërkatja ajrore e dezinfektuesit do të fillonte më 13 maj në orën 18:30 dhe paralajmëroi të gjithë banorët e lagjes që të qëndrojnë brenda.
Komuna pretendoi se preparati që do të përdorej ishte i sigurt për njerëzit, bimët dhe kafshët dhe se hapi po ndërmerrej “për të dezinfektuar të gjitha pikat që nuk mund të arrihen me pajisje të tjera”. Ky veprim u ndërmor pavarësisht faktit se javë më parë, autoritetet shëndetësore të Bullgarisë e bënë të qartë se nuk e konsideronin metodën e “spërkatjes së të korrave” të shpërndarjes së dezinfektantit si efekt të dobishëm.
“Ishte qartësisht raciste, sepse bëhej vetëm në lagjet rome,” Radoslov Stojanov i Komitetit Bullgar të Helsinkit i tha AP News. “Mesazhi më i gjerë që iu dërgua popullatës jo-rome ishte se romët janë të rrezikshëm.” Më herët, shefi i VMRO-së, Angel Dzhambazki , kishte bërë thirrje për “mbylljen e getove rome kudo”, dhe i përshkroi ato si “foletë e vërteta të infeksionit”.
Në një deklaratë të lëshuar në të njëjtën ditë kur dezinfektuesit ranë mbi banorët romë të “Raina Knyaginya “, dy Raportues Special të OKB-së për racizmin dhe çështjet e pakicave shprehën shqetësim të thellë “për kufizimet diskriminuese të vendosura ndaj romëve mbi baza etnike që janë i mbështetur hapur nga zyrtarët e shtetit bullgar si pjesë e masave më të gjera për parandalimin e përhapjes së COVID-19.” Ata bënë thirrje për t’i dhënë fund operacionit policor të koduar “Respekt” që synonte në mënyrë specifike romët pasi “shkel parimet e mosdiskriminimit dhe barazisë dhe miraton një qasje tepër të sigurtë që mund të rrezikojë të drejtën për shëndetin e romëve. ” Raportuesit i bënë thirrje qeverisë të dënojë gjuhën e urrejtjes kundër romëve dhe paralajmëruan se “autoritetet nuk duhet të shfrytëzojnë pandeminë për të përjashtuar më tej romët dhe për t’i portretizuar ata si kriminelë dhe ngjitës”.
Iniciativa për Mundësi të Barabarta (EOI) dhe ERRC përshëndetën vendimin e Komisionit për Mbrojtjen nga Diskriminimi, i cili i shqiptoi komunës një gjobë nominale prej 450 leva. Në parashtresën e tyre, paditësit pretenduan se kufizimet ishin diskriminuese pasi ato ishin vendosur vetëm në lagjet rome; nuk kishte arsye të besueshme për të justifikuar kufizime të tilla akute të lirisë së lëvizjes; e drejta e punës kufizohej rëndë pa kompensim; dhe sa i përket dezinfektimit me helikopter, nuk kishte asnjë qëllim as të provuar dhe as të justifikueshëm. EOI dhe ERRC i përshkruan këto masa si joproporcionale, diskriminuese dhe një formë të ngacmimit të motivuar etnikisht. Bashkia pritet të apelojë.
